By Margarita Hovhannisyan
Azad-Hye
“This is how I characterize my dance: To give birth to the beautiful and to be reborn every time”, says Choreographer Gayaneh Madzounian.
If we aim to know music we should aspire to know the best of it; if we aim to dance we should aspire to perform a high quality dance. Music and dance should come out from inside the soul and intertwine with each other. I help my students to understand this as deeply as it is possible. I am a channel that communicates them these meanings, but they need to explore the rest for themselves. I believe they are already doing so. On the path of discovering the world of dancing I am just a bridge for them.
Gayaneh Madzounian started to dance at a very tender age. It was a matter of fun then, but later, after each and every performance, she discovered the she has a special attachment to dancing. Eventually, she became wholeheartedly dedicated to the charms of this art.
– I started dancing when I was six years old. I was a restless child and I liked to be the center of attention. Inspired by the public's applaud I danced more and more energetically. My first official steps were taken in the Kayane Dance School of Hamazkayin and at the Knar Dance Group. I was one of the first members of Kayane Dance School in 1990.
Two events formed a turning point in my life as a choreographer. In 1993 a new dance teacher, Felix Harutyunyan, came to Beirut. Soon afterwards, I started to adopt a more serious approach, a more professional understanding, to this art. On the following year, 1994, Barekamutyun (Friendship) dance ensemble from Armenia visited Lebanon. When I saw their performances I clearly made up my mind: dancing would be my life.
With Hamazkayin's Dance Group our hero Gayaneh performed in Beirut and other cities in Lebanon, Syria, and UAE. In 1999 she appeared in “Corridor to Asia” one of the musical performances of the famous Lebanese Rahbani Brothers.
– When I finished my school in 1999 I was pretty sure that I would be going to Armenia for specializing in choreography. .
Gayaneh Madzounian was accepted in the year 2000 in the Yerevan State Pedagogical University (Department of Dance Directors, Faculty of Culture). She attended also the Yerevan State Institute of Theatre and Cinematography. Armenia provided the young student with proper academic specialization and many life lessons. “In Armenia I became like a carved stone, a unique one”, she admits.
– After living seven years in Armenia I returned back to Lebanon and took the artistic leadership of AGBU's youth dance group “Antranig” (now “Arin”).
“Arin” dance group was founded in the 1960s in Beirut and continued functioning during the civil war with interruptions. At the beginning it was a diverse ensemble with choir, musical band and dance troupe. The civil war left its mark on the group and it shrank drastically. In the 1990s when it was reorganized it kept only one of the previous three identities: dancing group. Until 2007 dance teachers from abroad were invited to teach, but that year Gayaneh Madzounian undertook the leadership and it all changed since then.
– At the beginning I considered the group as a pass time activity, but then gradually my attitude changed. First of all, I decided to keep closer relationship with the juniors. This gave very good results and they started sharing with me even their personal issues. Nowadays, I devote most of my time to dancing. If I am not dancing I would be listening to or reading what can help me make better arrangements for my team. I usually do not interfere in the assessments. I just leave them to assess themselves and realize how did they develop and where did they reach. They will see for sure that from a completely amateur team they became one of the leading dance groups in the capital Beirut. I started with a team of 60 and now I have 115 under my supervision.
In 2011 Antranig dance group was renamed “Arin” by the management of the Armenian Youth Association, in memory of the talented member of the group Arin Cherchian, who died in an unfortunate car accident.
The youngest kids in the Arin team are those who are 6 years old. The oldest are 28 years old. Majority of the dancers are girls.
– I teach the children that there are no limits in dancing. It is very easy to get disappointed in dancing and to say “it is not possible”, “I am not able to do it”. I prohibit and reject these expressions and try to pull them out from their minds.
According to Madzounian there is mutual trust in the team, because she tells them always that the teacher also benefits from their work.
– I always tell them that giving and receiving energy is a mutual act. When I give energy, I expect results from them. Usually they do not disappoint me.
One of the characteristics of “Arin” is that the old performances are not repeated. Always new pieces are introduced. Modernized folk dances and other classical dances with new and fresh musical touch are performed, all created or adjusted by Gayaneh herself. In other words Gayaneh's style is reflected in the collective work.
– In my opinion, any work of art should create thinking opportunity for both the performer and the audience. This is actually the essence of the bond between them. Dance has for me the same meaning a language carries for its speaker. The same way someone talks in different languages I can do different dances. The real dance is to dance exactly what you feel. I do not restrict dancing forms. I believe I am showing a right example to the children because I am frank in what I am doing. If someone has not seen me dancing, perhaps will not be able to know me well.
The main purpose of the dance group is preserving the Armenian identity. This will help the children to learn Armenian music and dance and make friendship with other Armenians. The group is getting bigger every year. We plan our program based on the results achieved in the previous year.
60 members of the team will go to Armenia this July (2012) to take part in “My Armenia” Festival (previously known as “One nation, one culture” festival).
In the dance list of Arin there are dances with aesthetic value, other dances with political subtext, such as the dance that was devised for Siamanto's known poem “The Dance”.
The costumes are selected or created newly by the artistic leader using different colors and forms.
– Any work of art should be presented to the public without a flaw. You should be in love with the work you do. You will be a devotee to be able to do training for months in a dark and damp room for a chance to be on the stage for few minutes. As Aznavour says “In our profession the projector is the sun that rises on us”.
Dance is the mini model of Gayaneh Madzounian's life, an ultimate concentration of emotional world in the span of a few moments. Arin dance group is not just a normal thing for her; it is a life felt with maximum devotion.
– I am in love with the stage, the curtains, the hard work, the emotional tide, the lights, the applause and after doing all that I seek to be alone for a moment. Staying alone for a while after dancing symbolizes the moment of reconstruction and rebirth, to give birth to the beautiful and to be reborn every time. This is how I characterize my dance. When dancing, I feel as if I am drawing a big circle of safety around me, where I prevail and nobody can harm me.
With her dedication, love and care, Gayaneh has managed to draw a large “circle” around Arin, daring to lead the group to more successes and achievements.
TEXT IN ARMENIAN
?Ծնունդ տալ գեղեցիկին ու վերածնվել ամեն անգամ. սա է իմ պարը?. Գայանեն ու իր ?Արին?-ը
Մարգարիտա Հովհաննիսյան
Ազատ-Հայ
Եթե երաժշտության ծանոթանալ, ուրեմն` լավագույնին, եթե պարել, ուրեմն` բարձրագույն որակով` այն հոգուց բխեցնել ու ձուլվել պարին?.Իսկ ես օգնում եմ, որ աշակերտներս այդ ամենին հնարավորինս խորը հաղորդակից լինեն: Ես միջոց եմ. իրենց ընդամենը մնում է հայտնաբերել այն, ինչն անշուշտ կարող են անել: Պարի աշխարհը բացահայտելու ճանապարհին աշակերտներիս համար ես կամուրջ եմ ?
Գայանե Մածունյանը պարել սկսել էր դեռ վաղ մանկությունից` այն ժամանակ` զբաղվելով որպես երեխայական հաճույք, բայց հետո ելույթ առ ելույթ կանխազգալով, որ ապագայում առանձնահատուկ մոտեցում պիտի ցուցաբերեր պարին` ողջ էությամբ տրվելով այս արվեստի կախարդանքին` հմայվելով ու հմայելով?.
– Պարել սկսել եմ 6 տարեկանից: Անհանդարտ երեխա էի ու սիրում էի ուշադրություն գրավել: Իսկ մարդկանց գովեստներից ոգեւորվում ու` ամեն անգամ ավելի ու ավելի ջերմեռանդորեն էի պարում: Առաջին քայլերս Համազգային մշակութային եւ կրթական միութեան ?Գայիանէ? պարի դպրոցից եւ ?Քնար? պարախմբից էր: Եղել եմ 1990-ին հիմնված ?Գայիանէ?ի առաջին անդամներից: Բայց պարարվեստի մեջ խորանալու գործում կյանքումս շրջադարձային է եղել երկու դեպք: 1993-ին Հայաստանից պարի նոր ուսուցիչ էր եկել Բեյրութ` Ֆելիքս Հարությունյանը, եւ իր հետ էր, որ սկսեցի շատ ավելի լուրջ մոտենալ պարին` ավելի մասնագիտորեն: Իսկ 94-ին նորից Հայաստանից հյուրախաղերով Լիբանան ժամանեց ?Բարեկամություն? անսամբլը: Երբ տեսա իրենց կատարումները, արդեն հստակ որոշեցի` պարը լինելու է իմ կյանքը?
Համազգային պարախմբի հետ Գայանեն մասնակցում է Բեյրութում եւ Լիբանանի այլ քաղաքներում տեղի ունեցող ելույթների, 1995-ին շրջագայություններով լինում Սիրիայում, Արաբական Միացյալ Էմիրություններում: Իսկ 1999-ին իր պարով ներկայանում է Լիբանանի հռչակավոր Րահպանի եղբայրների երաժշտախառն ներկայացումներից ?Միջանցք դեպի Ասիա?-ին:
– 1999-ին երբ վերջացրեցի դպրոցս, հստակ գիտեի, որ պիտի գնամ Հայաստան` պարարվեստի մեջ մասնագիտանալու: Ու գնացի?
Գայանե Մածունյանը 2000-ին ընդունվում է Երեւանի պետական մանկավաժական համալսարանի կուլտուրայի ֆակուլտետի պարարուեստի ռեժիսուրա բաժինը: Սովորում է նաեւ Երեւանի թատրոնի եւ կինոյի պետական ինստիտուտում: Հայաստանը երիտասարդ աղջկան մատուցում է թե' մասնագիտական եւ թե' կյանքի դասեր, ինչպես ինքն է ասում, ?Հայաստանում ես կոփվեցի` առավել ինքնուրույնանալով?:
– 7 տարի Հայաստանում ապրելուց հետո կրկին Լիբանան վերադարձա եւ ստանձնեցի ՀԲԸՄ Հայ Երիտասաց Ընկերակցութեան (AGBU-AYA) ?Անդրանիկ? (ներկայիս` ?Արին?) պատանեկան պարախումբի գեղարվեստական ղեկավարությունը:
?Արին? պարախումբն` այն ժանամակ ?Անդրանիկ? անվամբ, ստեղծվել է 60-ականներին Բեյրութում եւ քաղաքացիական պատերազմների պատճառով` գործել ընդհատումներով: Կազմավորման սկզբնական շրջանում երգի-պարի անսամբլ էր` նվագախմբով, երգչախմբով, պարախմբով: Բայց հետո քաղաքում հայերի թվաքանակի նվազելը, պատերազմի ընթացքում էլ` գործունեության դադարեցումը, չէին կարող իրենց բացասական հետեւանքները չունենալ խմբի հետագա գործունեության վրա: Երբ 90-ականներին խումբը կրկին է կազմավորվում, արդեն սեղմված է լինում` զրկված իր նուագախումբից եւ երգչախումբից:
Մինչեւ 2007-ը տարբեր մասնագետներ էին հարավիրվում խումբն առաջնորդելու, սակայն ?Անդրանիկի? վերածնունդը այդպես էլ տեղի չէր ունենում: ?Անդրանիկ?-ն իսկապես արթնացավ այն ժամանակ, երբ իր ղեկավարությունը ստանձնեց Գայանե Մածունյանը:
– Ղեկավարելուս առաջին օրերին խումբն ընդամենը զբաղմունքի վայր էր: Ես էլ սիրեցի ու շատ պինդ բռնեցի այն… Եւ սկսվեց…
– Նախ եւ առաջ որոշեցի երեխաների հետ կապս սերտացնել: Դեռ ի սկզբանե անկեղծ եմ եղել իրենց հետ, եթե մի բան չգիտեի, ասում էի` չգիտեմ: Այնտեղ բոլորս ընկերներ էինք ու հիմա էլ… Իրենց հետ ծիծաղում եմ, ամենափոքրերի հետ` չարություններ անում: Ամենամեծերին լսում եմ. իրենց անձնական հարցերը բաժնեկցում են ինձ հետ: Ողջ ժամանակս պարին է նվիրված. այն ժամերին էլ, որ չեմ պարում, կարդում եմ, լսում` շարունակ փնտրտուքների մեջ եմ` ինձ ու հետեւաբար խումբս կատարելագործելու մղումներով… Երբեք մեծ-մեծ չեմ խոսում, թողնում եմ` իրենք գնահատեն, թե ինչքան աճեցին այս տարիների ընթացքում: Ու իրենք էլ լավ զգում են, թե ինչպես զբաղմունքի խմբից դարձան քաղաքի լավագույն պարախմբերից մեկը: Ես ստանձնեցի 60 սաներից բաղկացած խումբի ղեկավարությունը, իսկ այսօր պար սովորել ու հմտանալ ձգտողների թիվը 115 է:
2011-ին ?Անդրանիկ?-ը ՀԵԸի ղեկավար մարմնի կողմից վերանվանվում է ?Արին?ի` ի հիշատակ դժբախտ պատահարի զոհ դարձած` պարախմբի շնորհալի անդամ Արին Չերչյանի:
?Արին?ում ամենափոքր սաները 6 տարեկաններն են: Խմբում անդամները մինչեւ 28 տարեկան են: Հիմնականում աղջիկներ են:
– Երեխաներիս սովորեցնում եմ, որ պարի մեջ չկան սահմանափակումներ. իրենք հեշտությամբ կարող են հուսալքվել` ?չի ստացվում? կամ ?չեմ կարող?-ով: Արգելում, մերժում եմ այդ արտահայտությունները ու այնքան եմ խոսում` ոգեշնչում, մինչեւ իրենց իսկ պատյանից դուրս եմ քաշում:
Մածունյանի խոսքով` խմբում փոխադարձ վստահոթյուն կա, որովհետեւ ղեկավար-պարուսույցը երեխաներին միշտ սովորեցնում է, որ սաների փոքր կամ անփորձ լինելը չի նշանակում` միայն իրենք պիտի վերցնեն ուսուցչից.
– Իրենց միշտ ասում եմ, որ էներգիա տալ եւ ստանալը պիտի փոխադարձ լինի: Այսինքն` ինչքան որ տալիս եմ, այդքան էլ սպասում եմ իրենցից: Եւ այդպես էլ լինում է` ինձ հուսախաբ չեն անում:
?Արին?-ի առանձնահատկություններից մէկն այն է, որ խմբում նախապէս կայացած բեմադրություններից կրկնօրինակումներ չեն արվում. այստեղ ղեկավարն ամեն ինչ նորովի է անում: Հայկական, բայց ոչ դասական հասկացողությամբ ազգագրական պարեր են բեմադրվում, որոնք Մածունյանի ստեղծագործություններն են: Սովորաբար ընտրվում է դասական, նաեւ` թարմ ու նոր շունչ ունեցող այլ երաժշտություններ: Մի խոսքով` բեմին Գայանեի անձնական ընկալումներն ու ճաշակն է արտացոլվում.
– Իմ համոզմամբ` արվեստի գործը պիտի մտածելու առիթ տա եւ՛ կատարողին, եւ՛ հանդիսատեսին: Նաեւ դա է կապ ստեղծում իրենց միջեւ: Պարը ինձ համար նույն խոսելն է, եւ ինչպես որ տարբեր լեզուներով կարելի է խոսել, այդպես էլ տարբեր ձեւերի կարելի է պարել: Պարել այն, ինչ զգում ես. դա է ճիշտ պարը, հետեւաբար` ես սահմանափակում չեմ դնում պարերի ձեւերի հարցում: Կարծում եմ` ճիշտ օրինակ եմ երեխաներիս, որովհետեւ ես անկեղծ եմ, երբ պարում եմ, եւ ով իմ պարը չի տեսել, գուցե ինձ լավ չի ճանաչում:
Պարախմբի հիմնական նպատակը հայեցի դաստիարակությունն է, որ երեխաները դպրոցի հետ զուգահեռ, կամ եթե հայկական դպրոց չեն գնում գոնե այս խմբի միջոցով մնան հայ, սովորեն իրենց երաժշտությունը, պարերը եւ ունենան հայ ընկերներ: Ամեն տարի խումբը մեծանում է: Ամեն տարվա աշխատանքի արդյունքի հիման վրա հաջորդ տարվա ծրագիրն է որոշվում:
– Մեծ ռիսկերի եմ գնում` առանց երկար-բարակ մտածելու` ստեղծագործում եմ այնպես, ինչպես ապրում եմ, ինչպես պարում եմ: Կարծես համարձակությունս արդարանում է. Լիբանանի տարբեր քաղաքներում փառատոնների արդեն մասնակցել ենք, իսկ այս տարվա հուլիսին` 60 լավագույն պարողներով Հայաստան ենք գնալու` մասնակցելու ?Իմ Հայաստան?` նախկին ?Մեկ ազգ, մեկ մշակույթ? փառատոնին:
?Արին?-ի պարացանկում կան պարեր, որոնք պարզապես էսթետիկի շուրջ են, բայց կան պարեր էլ, որոնք, անգամ քաղաքական ենթատեքստ ունեն,- ասում է Գայանեն,- ինչպես երկու տարի առաջ Սիամանթոյի ?Պարը? բանաստեղծության հիման վրա պատրաստած պարը:
Խմբի պարերի տարազները եւս ղեկավարն է ընտրում կամ ստեղծագործում` ուղղակի իմաստով ինքնուրույն արարում` ընտրելով կերպասների գույները եւ ստեղծելով ձեւերը:
– Արվեստն անթերի պիտի ներկայացնել, պիտի սիրահարված լինել գործին, որն անում ես: Պիտի նվիրյալ լինել, որ ամիսներ շարունակ կարողանաս մնալ մութ ու խոնավ սենյակներում, պարապես, քրտնես` ընդամենը մի քանի րոպե բեմին լինելու համար: Ազնավուրը մի երգում ասում է` ?մեր մասնագիտության մեջ դահլիճի պրոժեքտորն է մեր արեւը??
Պարը Գայանե Մածունյանի կյանքի փոքրիկ մոդելն է` մի քանի րոպեների մեջ` զգացական աշխարհի առավելագույն խտացումով? ?Արին? պարախումբը նրա համար աշխատանք չէ կարծես, այլ` մի կյանք, որը նա ապրում է առավելագույն նվիրումով:
– Ես սիրահարված եմ պարին, բեմին, կուլիսներին, քրտինքին, հուզմունքին, լույսերին, ծափերին, վերջում էլ` մենակ մնալուն: Պարելուց հետո մենակ մնալն ինձ համար ինքանվերականգնվելու կամ վերածնվելու խորհուրդ ունի` ծնունդ տալ գեղեցիկին ու վերածնվել ամեն անգամ. սա է իմ պարը:
Պարելիս կարծես մի մեծ շրջան եմ գծում, որի մեջ ես ապահով եմ, որտեղ ես հաղթում եմ ու ինձ չեն կարող ցավեցնել:
Գայանեն իր նվիրումով, սիրով ու հոգատարությամբ` հսկայական մի ?շրջան? նաեւ ?Արին?-ի համար է գծել` համարձակորեն առաջնորդելով պարախմբին դեպի նորանոր հաղթանակներ ու ձեռքբերումներ:
Շատ գեղեցիկ յօդուած է. կը շնորհաւորեմ թէ հեղինակը եւ թէ հրատարակիչը. պարուսոյցի դիմանկարը ներկայացուած է կարեւոր նրբութիւններով, որոնք մէկ կողմէ մէկ անձի ներաշխարհը կը նկարագրեն, մէկ այլ կողմէ ալ առընչութիւններ ցոյց կու տան նոր ժամանակներու սփիւռքահայու կեանքին ու տագնապներուն, սփիւռքի մէջ հայ մշակոյթի զարգացման համար տարուող աշխատանքներուն հետ կապուած խնդիրներուն:
Թող Աստված քեզ ուժ, կորով տա, հաջողություն, շատ հաղթանակներ: Ես միշտ ասել եմ, որ Սփյուռքում գործել, ստեղծագործել շատ դժվար է և դուք հերոսներ էք, որ կտրված մայր հողից կարողանում էք պահել հայկականը: Շնորհակալություն ձեզ: