By Boris Tamoyan
Azad-Hye Special
One can only mention a few events in history where nations of two different religions, languages and culture were able not only to coexist without any conflicts but also be united.
This can be exemplified in the Armenian and Yezidi nations. Having migrated to Western Armenia in the 18th century, the Yezidis shared the fate of the Armenian nation.
During the 300 years they lived together, there was not a moment where the two nations abandoned one another especially in times of crisis. And so, Jahangir (Cengir) Agha and General Andranik have become the fraternity symbols of these two nations; they were not only contemporaries but also comrades.
Jahangir Agha fought along with the Armenians in Sardarapat, Bash Aparan and other battles. He had 600-700 soldiers. General Andranik in his turn expressed – in many occasions – his opinion about Jahangir Agha saying that ?He was his best friend and his comrade?. He has also pointed out the fidelity of the Yezidi nation, just as famous writer Khachatur Abovian says: ?The Yezidis are such a humble and devoted nation?.
These words of trustworthiness were justified by Jahangir Agha when once the Turks suggested – through the Kurds – that he betray the Armenians in return for 2000 golden liras, a senior officer?s shoulder pad and 200 units of hand guns. The Agha of course turned them down emphasizing that he considers the Armenians his brothers and betraying one?s brother – even in return for a fortune – would be a sacrilege.
After the battles, during an assembly, General – Lieutenant Tovmas Nazarbekian had expressed his admiration saying: ?We congratulate the emigrant and the commander of Yezidis? Jahangir Agha for organizing such a well-aimed and purposeful attack, thus causing big losses to the enemy?s 36th infantry. Well done gentlemen, allow me to embrace you?.
The centuries-old friendly and harmonious relationship between the two nations was verified by the 1988 Karabakh movement.
The Armenians and the Yezidis will remain on friendly terms for many centuries to come.
Translated by Nanor Mikayelian
Illustration: General Andranik and Jahangir Khan
Երկու ժողովուրդների եղբայրության խորհրդանիշները
Բորիս Թամոյան
Հատուկ Ազատ-Հայ կայքին
Պատմության մեջ շատ քիչ դեպքեր կարելի է հիշատակել, երբ երկու տարբեր կրոնի, լեզվի եվ մշակույթի ժողովուրդներ ապրելով մի հողի վրա բացի այն, որ չունեն կոնֆլիկտներ նաեվ միասնական են:
Ահա այսպիսին է հայերի եվ եզդիների պատմությունը: 18-երորդ դարում գաղթելով Արեվմտյան Հայաստան եզդիները դարձան հայերի բաղտակիցը:
Այս 300 տարիների ընթացքում պահ անգամ չեկավ, որ այս 2 ազգերը արհավիրքի պահին միայնակ թողնեին իրար: Եվ ահա 2 ժողովուրդների բարեկամության խորհրդանիշներ դարձան Ջհանգիր Աղան ու Զորավար Անդրանիկը, ովքեր ոչ միայն ժամանակակիցներ էին իրար, այլ նաեվ բաղտակիցներ եվ զինակիցներ:
Ջհանգիր Աղան հայերի հետ համատեղ կռվում է Սարդարապատի, Բաշ -Ապարանի եվ այլ մարտերում: Նա ուներ 600-700 զինյալներ: Զորավար Անդրանիկը բազմաթիվ անգամ է անդրադարձել Ջհանգիր Աղային, ասելով, որ ?Նա իր լավագույն ընկերն է ու զինակիցը?: Եվ բազմաթիվ անգամ է շեշտել եզդի ազգի հավատարմության մասին: Ինչպես նշում եր մեծն գրող Խ. Աբովյանը ?Եզդիները շատ համեստ եվ նվիրված ժողովուրդ են?:
Եվ ահա այս վստահության խոսքերը ապացուցեց Ջհանգիր Աղան, երբ մի անգամ քրդերի միջոցով թուրքերը իրեն առաջարկում են հայերին դավաճանել 2000 ոսկեդրամով, ավագ սպայի ուսադիրով, 200 միավոր հրացանով` Ջհանգիր Աղան հրաժարվում է շեշտելով, որ հայերի հետ իրենք եղբայրներ են եվ եղբորը դավաճանելը ինչ որ հարստության համար դա սրբապղծություն է:
Մարտերից հետո ժողովի ժամանակ իր հիացմունքն է հայտնել գեներալ-լեյտենանտ Թովմաս Նազարբեկյանը ասելով ?Հատուկ շնորհավորում ենք Պանդուխտին եվ եզդիների հրամանատար Ջհանգիր Աղային շեշտակի եվ նպատակային հարձակում կազմակերպելու եվ թշնամու 36-րդ հետեվակին մեծ կորուստներ հասցնելու համար: Կեցցեք պարոնայք, թույլ տվեք համբուրել ձեզ?:
Հայ եվ եզդի ժողովուրդների դարավոր բարեկամությանն ու համերաշխ լինելը տարիներ հետո եկավ ապացուցելու արդեն 1988 ղարաբաղյան շարժումը: Եվ այս երկու ժողովուրդները բարեկամաբար ապրելով դարերից գնում են դեպի դարեր:
Բոր ջան, նյութդ շատ լավնա հատկապես ենթատեքստի առումով. եթե հաշվի առնենք ազգային փոքրամասնությունների հանդեպ մեր հարևանի վարած քաղաքականությունը: Նյութդ գալիսա ապացուցելու, որ մեր հասցեին հանդուրժողականության կոչեր ուղղողներն իրենք պիտի սովորեն հանդուրժող, ավելին, քաղաքակիրթ լինել:
Dear Boris, I like your article especially in terms of context: if we take into account national minorities policy of our neighbor. Your article comes to prove that before giving advice to be tolerant they should learn tolerance and to be more civilized.
Շնորհակալություն հարգելի խմբագրություն ձեզ և Բորիսին եզդիների պատմությանը անրադառնալու համար: Ձեր ընթերցողների քանակը ավելացավ ևս մի քանի հազարով ի շնորհիվ ձեր օբյեկտիվության: Հարգանքներս խմբագրության բոլոր աշխատակիցներին և շնորհավոր Ամանոր:
Օրեցօր էս հասցեն ավելի ա դյուրս գալիս: Կեցցեք Բորիս և խմբագրություն: