Azad-Hye: A new book is published in Aleppo. A long awaited one. The author is Lala Minasian, a well-known teacher of Armenian language, who has inspired for generations thousands of Armenian pupils with the love of the national language, literature and homeland. Nostalgia was probably the strongest motivation. Love for our native country, homeland, is something which gives our lives a supreme meaning, and it is an everyday experience for me. The sense of longing for the present-day Armenia, my birthplace, on the one hand, and for the lost historical Armenia, a world which became a dream, on the other, had been growing in me for years, and out of that two feelings the book was born. Also, the desire to see the world and people free and virtuous, the pursuit of beauty. I think, one could never see the world, perceive important human issues, through one?s own small personal interests. The contradiction would be apparent: what we write not only expresses what we want to express, but also reveals what we would prefer to hide.
Yes, the book could come earlier, but it needed time to shape. I have been writing it for years in my mind. Literature and art are like a sacred temple for me, where only the consecrated chosen could enter. I was writing, painting, carving for myself, and within myself. Once I met a friend of mine who used to read my newspaper articles. He was walking fast down the street. Noticing me he bowled in Armenian without even holding his haste: “Why don?t you write?! You should write! Write!..” I came home and started to pour out my heart to the paper. However, I don?t consider myself a “writer”, rather an amateur who writes at call of her soul. I would be flattered, if others find interesting what I write.
I can?t really name the genre; frankly, I didn?t think about it when I was writing. I believe the memoirs are belles-lettres, the rest pieces appear to be close to the genre of short story. They seem songs to me.
The young, my gentle friends? but how many of them are actually keen readers? In our community we would be lucky to find one hundred young people who are fond of reading, I think a major part of them will read the book, at least those who know me personally, probably will. Will the book be interesting to them? It depends on their interests. I hope we?ll find common grounds. To write for a certain social group was not my aim, I just expressed myself. Certainly, I?ll be glad if the young like the book.
To start with, I consider myself simply an Armenian, I am not separating the Eastern and Western parts in me. Then, to write what I wrote, I needed the language I am thinking in, and I am thinking in Western Armenian. My profession of a teacher would not allow me to use Eastern Armenian, nor the mixture of the two languages. I had to master the language of my students. Eastern Armenian is my native tongue, but Western Armenian is my wounded mother. Being a state language, Eastern Armenian is preserved, to a certain extent, at least. I chose to protect the wounded dear. Finally, I find the language of Zohrab, Medzarents, Varoujan, Siamanto more magnificent and sumptuous. It is the only heritage left from our lost country, and I adore it.
My councilor, my “literary critic” is my brother, who is an unspoken poet too. He has a subtler literary taste and is far more broad-minded towards people and life than me, truly a man of inexhaustible Tumanianesque humanity.
One day, answering the kind enquires of His Grace Bishop Shahan Sarkissian (of the Diocese of Aleppo), I said that I was writing a book. A suggestion to publish the book followed immediately. Henceforth I was given all the attention, encouragement and practical support which I needed. His Grace found the sponsor too. Taking the occasion I would like to thank His Grace Bishop Shahan and Mr. and Mrs. Chemberjian for their generous sponsorship. As for other things, technical issues, I would be happier if the original colors of the cover and inside illustrations had been preserved. I am sure, however, that everybody did their best.
I am working at the next volume currently. I haven?t yet thought about publication, though.
Brief Biography
About the book:
Title: “Horizons of Hope”, in Armenian.
Author: Lala Miskarian-Minasian
Published in Aleppo (Syria), 2007 by the Armenian Prelacy.
Number of pages about 245
Ի՞նչ էր գիրքը գրելու դրդապատճառը։
Գիրքը մեծ կարօտի մղումով գրուած է։ Հայրենիքը, անոր հանդէպ սէրը ինծի համար կեանքի գերագոյն իմաստ, ամենօրեայ ապրում են։ Իմ մէջ տարիներով կուտակուած կարօտախտը ծննդավայր– հայենիքիս, ցնորք դարձած կորուսեալ երկրիս՝ կոտտացող վէրքեր են։ Այդ հոգեվիճակներու դրսեւորումներ են գրածներս։ Նաեւ՝ մարդը եւ աշխարհը բարի ու ազատ տեսնելու կարօտը, գեղեցիկի կարօտը։ Իմ կարծիքով մարդ չի կրնար մանր, նեղ անձնական, կենցաղային հետաքրքրութիւններու տեսանկիւնէն դիտել աշխարհը եւ բարձր, ընդհանրական մտահոգութիւններու արձագանգել։ Հակասութիւնը նկատելի կ՚ըլլայ։ Մեր գրածները ոչ միայն մեր ուզածները կ՚արտայայտեն, այլ նաեւ մեր պահել ուզածը կ՚երեւակեն տողատակէն։
Ինչո՞ւ գիրք հրատարակելդ համեմատաբար ուշ եղաւ։
Այո, գիրքը ուշացած է, բայց խմորումը կատարուած է միտքիս մէջ, տարիներու ընթացքին։ Միշտ ստեղծագործած եմ, բայց… մտովին։ Գրականութիւնը, արուեստը ինծի համար եղած են սրբազան տաճար, ուրկէ ներս կրնային մտնել միայն օծեալ– ընտրեալները։ Հետեւաբար ինծի համար կը գրէի, կը նկարէի, կը քանդակէի մտովին։ Բարեկամ մը թերթին մէջ յօդուածներս կարդացեր ու օր մը, փողոցին մէջ, արագ անցած պահուն հայօրէն պոռաց. ?Դուն ինչո՞ւ չես գրեր. գրէ՛, գրէ՛…?։ Տուն դարձայ ու սկսայ հոգիս բանալ թուղթին։ Այնուհանդերձ ինքզինքս ?գրող?, ?գրագէտ? չեմ սեպեր, այլ սիրող մը, որ իր հոգիին կանչին անսալով գրած է։ Եթէ զայն այլոց ալ հետաքրքրէ, ուրախ կ՚ըլլամ։
Ի՞նչպէս կը ներկայացնես գիրքը, ի՞նչ սեռի տակ։
Գիրքը որոշ սեռի տակ կաղապարելու կը դժուարանամ, մանաւանդ որ գրելու միջոցին այդ մասին չեմ ալ խորհած։ Յուշերս ներկայացած են գեղարուեստական ձեւով, իսկ մնացեալ կտորները կը ձգտին նորավէպի կամ պատմուածքի սահմանին։ Ինծի կը թուի թէ անոնք երգեր են։
Կը կարծե՞ս որ երիտասարդները կարող պիտի ըլլան գիրքդ կարդալ։
Երիտասարդութիւնը, իմ հիմնական բարեկամները… բայց անոնց մէջէն քանի՞ հոգի կրնանք գտնել ընդհանրապէս ընթերցող։ Եթէ մեր միջավայրին մէջ գտնենք գէթ 100 ընթերցող երիտասարդ, անոնց կարեւոր մէկ մասը, գոնէ զիս ճանչցողները հաւանաբար կը կարդան։ Որքանո՞վ պիտի հետաքրքրէ զիրենք – նայած իրենց հետաքրքրութեան շրջանակին – եթէ իմ եւ իրենց հետաքրքրութիւնները ընդհանուր եզրեր ունին։ Յատուկ ճիգ չեմ ըրած խաւի մը կամ մակարդակի մը համար գրելու– ինքզինքս արտայայտած եմ։ Բայց ուրախ կ՚ըլլամ, եթէ երիտասարդները ընկալեն։
Դուն արեւելահայ ծագում ունիս. ի՞նչու նախընտրեցիր արեւմտահայերէն գրել։
Նախ՝ ինքզինքս ամբողջական հայ կը զգամ, նաեւ՝ մարդ նման բաներ իր մտածած լեզուով կը գրէ. ես արեւմտահայերէն կը մտածեմ։ Ուսուցչական ասպարէզս թոյլ չէր տար ո՛չ արեւելահայերէն, ո՛չ ալ, մանաւանդ, խառն լեզու մը։ Պէտք էր տիրապետէի աշակերտներուս մայրենիին։ Արեւելահայ բարբառը մայրենիս է, բայց արեւմտահայը վիրաւոր մայրս է։ Պետական լեզուն, թէեւ ոչ անհրաժեշտ չափով, բայց պաշտպանուած է. ես պաշտպանութեան աւելի կարօտը ընտրեցի։ Զօհրապի, Մեծարենցի, Վարուժանի, Սիամանթոյի… լեզուն աւելի շքեղ ու յուռթի կը գտնեմ։ Կորուսեալ հայրենիքիս միակ աւանդն է, զոր կը սիրեմ։
Նախքան հրատարակելդ գիրքին պարունակութեան շուրջ այլ մարդոց հետ խորհրդակցեցա՞ր։
Խորհրդակիցս, ?գրադատս? եղբայրս է, որ նոյնպէս չգրող բանաստեղծ է։ Ան աւելի նուրբ գրական զգացողութիւն ու աւելի լայն հայեացք ունի կեանքի ու մարդոց կապուած. աւելին՝ ան թումանեանական անսահման մարդասիրութեան կրողն է։
Հրատարկութեան նախապատրաստական աշխատանքը դժուա՞ր էր, կամ արդեօք գրողի մը համար ժամանակի ու ուժերու վատնում չէ՞ր մտնել հրատարակչական հաշիւներու եւ հարցերու մէջ։
Առիթով մը Բերիոյ Հայոց Թեմի Առաջնորդ Շահան եպիսկոպոսի հարցին պատասխանելով ըսի, թէ կը գրէի։ Ան անմիջապէս առաջարկեց հրատարակել։ Այնուհետեւ ալ քաջալերեց, հետապնդեց ու գործնական գետնի վրայ դրաւ հարցը։ Ինք էր նաեւ մեկենասը առաջարկողը։ Առիթէն օգտուելով շնորհակալութիւն կը յայտնեմ Սրբազան հօր՝ իր հոգածութեան ու Տէր եւ Տիկ. Չէմպէրճեաններուն՝ իրենց ազնիւ մեկենասութեան համար։ Թէեւ տակաւին անծանօթ եմ իրենց… Ինչ կը մնայ մնացեալ, թէքնիկ գործերուն՝ ուրախ պիտի ըլլայի, եթէ կողքի ու լուսանկարներու գունաւորումը աւելի կատարեալ ըլլար։ Սակայն կը հաւատամ, թէ մարդիկ իրենց կարելին ըրած են։
Ապագայի ի՞նչ ծրագիրներ ունիս։
Ներկայիս կ՚աշխատիմ յաջորդ հատորին վրայ։ Զայն հրատարակելու մասին տակաւին որոշում չունիմ։
Finally, Mrs. Minasian wrote the book that we all 'Djemaraganner' were waiting for!! I want to congratulate Mrs. Minasian for her new book and look forward to see her future publications. Congratulations….your student, Sylvia Bourdjian.
Sireli Lala,
Srtans shnorhavorum em, sankanum em vor sharunakutjun@ chushana.
Anhamber spasum em te erb em kardalu. Nkarner@ tesa, huzvesi, shat bnakan er.
Incheve, noris em shnorhavorum ev asum` sharunakir nujn vogevorutjamb.
Es sirov kkardam.
Alfreta
Khor hrjvankov gartatsi Lalayin hartsazrouytse yev krkin louys desneloun loure.
Goghchounem Lalayin antranig hadore ou ge maghtem chkervads veberoun shoud ashkharh kale.
Chermoren
Zarmine yev Missak Boghosianner – New Yorken
Shnorhavorootyoonk ays yergar usbasvads dsunoontin artiv..
yev srdakin maghtank hachortagan hadorneroo…
Lavakooyn maghtanknerov,
angeghds paregam,
Zarmine Boghosian
Principal – Holy Martyrs Armenian Day School New York