Interview with Kaytar Hovhannisyan of “Mush” detachment who fought in Askeran, Martakert and other areas in Nagorno-Karabakh in the early 1990s.
Interview conducted by Boris Tamoyan of Azad-Hye on the occasion of Armenian Army Day (28 January)
Զրուցեց` Բորիս Թամոյանը
Հայոց փառապանծ բանակի ամյակի կապակցությամբ զրուցեցինք ?ՄՈՒՇ? ջոկատի հրամանատարի տեղակալ ` Կայտառ Հովհանիսյանի հետ:
Պարոն Հովհանիսյան կպատմե՞ք թե ինչպես հավաքվեց ձեր ջոկատը:
Նախ ասեմ, որ մեր ջոկատի բոլոր տղաներն էլ մինչ ջոկատի կազմավորվելը առանձին ջոկատների կազմում կռվել են Ղարաբաղի ճակատում: Իսկ ջոկատը ձևավորվել է 1992 թվականին լուսահոգի` Լայերդ Սարգսյանի նախաձեռնությամբ և հրամանատարությամբ: Քանի որ ջոկատի բոլոր տղաները փորձ ունեին մենք միանգամից մտանք մարտի դաշտ:
Այդ դժվարին տարիներին ի՞նչն էր, որ մեր տղաներին ուժ էր տալիս կռվելու և հաղթելու համար:
Իրոք այդ տարիները դժվար էին, այդ դժվարությունները չես պատկերացնի մինչև չանցնես դրանց միջով: Մեզ այդ դժվարություններին դիմագրավելու ուժ էր տալիս մեր ժողովրդի ուշադրությունը, սերը: Պատկերացնում եք ամեն անգամ երբ Հայաստանից ամեն անգամ մեքենա էր գալիս, չեք հավատա` հարյուրավոր նամակներ էին գալիս այնպիսի մարդկանցից ում չէինք էլ ճանաչում, բայց մարդիկ չէին մոռանում մեզ:
Մասնավորապես ո՞ր ճակատներում է կռվել ?ՄՈՒՇ? ջոկատը:
Մինչև 1993 թվականը մեր ջոկատը կռվել է` Ասկերանի, Մարտակերտի և Հորադիզի ճակատներում, իսկ 1993 թվականից թվականը մասնակցել ենք Երասխավանի պաշտպանությանը:
Ձեր կարծիքով ի՞նչն է առաջնայինը զինվորի համար` մարտի դաշտում:
Զինվորի համար մարտի դաշտում և ընդհանրապես, պետք է առաջնային լինի կարգապահությունը: Ղարաբաղյան պատերազմի տարիներին Ազերիները հենց կարգապահ չլինելու պատճառով էր, որ այդքան կորուստներ տվեցին: Զինվորը պետք է իմանա, որ իր արած ցանկացած քայլ կարող է անրադառնալ մյուսների վրա և քայլ անելուց առաջ պետք է գիտակցի դրա հետևանքները:
Արդեն երկար տարիներ է, որ պատերազմը դադարել է, ստացվում է այնպես որ երբեմն հավաքվեք ջոկատի անդամներով:
Ոչ թե ստացվում է, այլ մենք միշտ հավաքվում ենք հետաքրքրվում միմիանցով; Ամեն տարի նույն օրը մենք հավաքվում և այցելում ենք մեր զոհված ընկերների շիրիմներին: Մենք միասին մեր կյանքի դժվարին տարիներն ենք ապրել և հնարավոր չէ մոռանալ դա:
Այսօր հայկական բանակը 19 տարեկան է ինչո՞վ այն կարելի է տարբերել մյուս բանակներից:
Նախ ասեմ, որ մեր Բանակը թրծվել է պատերազմի բովում, դա մեծ առավելություն է, որ ոչ բոլոր բանակներն ունեն: Մենք կռվել ենք անհնարին պայմաններում, մենք որսորդական հրացանով թուրքի տանկի դեմ ենք դուրս եկել: Առաջին հերթին մեր Բանակը տարբերվում է իր ոգով: Այսօր ամերիկյան բանակը կարող է հպարտաալ իր սպառազինությամբ, տեխնիկայով, բայց խնդրեմ ամերիկյան լավագույն զինվորին բեր և տես թե նա կկարողանա կռվել այն պայմաններում, որում մեր տղաներն են կռվել` ահա մեր Բանակի գաղտնիքը: Երբ Հայ զինվորը կռվում է իր հայրենիքի պաշտպանության համար նա կհաղթի ցանկացած պայմաններում և ցանկացած դեպքում:
