• Home
  • About
  • Contact
  • Social Media
  • facebook
  • twitter
  • flickr
  • blogger
  • youtube

blog-logo

  • Home
  • Pan-Armenian News
  • UAE Armenians
  • Hrach Kalsahakian
  • Հայերեն բաժին
  • القسم العربي
  • Archives
    • News
    • Articles
    • Directory

Ինչպէ՞ս պաշտպանել ուղեղը

November 6, 2009
A+ A-
Email Print
<FONT face=Sylfaen>Ինչպէ՞ս պաշտպանել ուղեղը</FONT>

Maro Nigoghossian


 


How to protect the brain. Article by Maro Nigoghosian.


Գրեց՝ Մարօ Նիկողոսեան B. Sc.*


Նախընտրելի է կանխել քան դարմանել


Հեղինակին կողմէ տրամադրուած Ազատ-Հայ կայքին


Ուղեղին լաւագոյն սնունդի ապահովութիւնը միայն ճշգրիտ սննդանիւթեր հայթայթելու մէջ չի կայանար, այլ նաեւ հարկ է նուազագոյնի իջեցնել հակասննդանիւթերը (վնասակարները)։ Այս հակա-սննդանիւթերն են շաքարը, ալքոլը, թունաւոր հանքային նիւթեր, գրգռիչներ, syress եւ alergy (դիւրզգայնութիւն) յառաջացնող ուտելիքներ։ Այս բոլորը ուղեղը կը քամեն։


Ուղեղը զօրացնելու համար մի միայն առողջարար ուտելիքները (healthy food) չեն բաւեր, այլ նաեւ հարկ է գիտնալ ի՞նչ ուտել, ի՞նչ խմել կամ ինչո՞ւ չծխել։


Ուղեղը ծերացնող ազդակներէն զատ, ինչպէս ալքոլը, stress-ը եւ oxidant-ները (մարմնին մէջ կուտակուած թոյներ), կան նաեւ օդի ապականութիւնը եւ fast-food-երը։


Ամէնէն վատ ձէթը, որ վնասակար է ուղեղին, կու գայ տապկուած ուտելիքներէն, նաեւ hydrogenated ձէթերով պատրաստուած ուտելիքէն։ Սահմանափակել կամ բոլորովին մերժել տապկուած որեւէ ուտելիք։


Ինչո՞ւ տապկուած ձէթը վնասակար է ? անոր համար որ նախ տապկուած ուտելիքը առատօրէն ձէթ կը քաշէ եւ յետոյ ուտելէն անմիջապէս ետք ուղեղ կ՚երթայ եւ կը խանգարէ մտածումները։ Ուղեղին կէսէն աւելին իւղէ կազմուած ըլլալով կրնայ դիւրաւ թթուիլ։


Օդին կամ մթնոլորտին ապականութեան համար շատ բան չենք կրնար ընել մեր ուղեղին, բայց կրնանք զայն պաշտպանել ներսէն։


Հակաթոյները այն ուտելիքներն են (anti-oxidants), որոնք մարմինին թոյներուն դէմ կը պայքարին։


Ուղեղին համար ամէնէն օգտակարը եւ կարեւորը vit.E-ն է, որ կը գտնուի vit.Eով հարուստ ուտելիքներու մէջ, օրինակ՝ հունտերու մէջ (sesame seeds, flax seed, արեւածաղիկի թարմ կուտերը, մեծ դդումին կուտերը եւ ձուկերու, մանաւանդ salmon-ին mackarel-ին, tuna-ին, sardine-ին եւ king fish-ին մէջ)։


Ուղեղը լաւ պաշտպանելու համար կ՚արժէ սպառել ուտելիքներ, որոնք կը պայքարին թոյներուն դէմ (oxidant)։


Օրինակ՝


Beta Caroten-ը, որ կը գտնուի ստեպղինին, անոյշ գետնախնձորին, չոր ծիրանին, մեղրադդումին (squash), ջրկոտեմին (watercress) եւ շոմինին (spinach) մէջ։


Vit C. – կը գտնուի broccoli-ի անոյշ մեծ պղպեղներու մէջ, ձկնկիթներու (berries), նարնջազգի պտուղներու մէջ։


Vit E.- հունտերու, կուտերու, ծլած ցորենին (wheat germ), լուբիաներու եւ ձուկերու մէջ։


Selenium-ը հակաթոյն մըն է, որ կը գտնուի Brasil nuts-երու մէջ, հունտերու, tuna-ի, sardin-ի, լման բրինձին եւ տարբեր հացահատիկներու մէջ եւ չոր լուբիաներու մէջ։


Glutathion-ը tuna-ին, ընդեղէններուն (pulses), ընկուզեղէններուն, սխտորին, սոխին եւ հունտերու մէջ։


Anthocyanidins-երը ձկնկիթներու (berries) մէջ, կեռասին կամ cherrie-ին մէջ, կարմիր խաղողին, ճակընդեղին եւ սալորին մէջ։


Lipoic acid-ը ստեպղինին, ճակընդեղին եւ շոմինին մէջ (spinach) կը գտնուի։


Co-enzyme Q. – կը գտնուի sardin-ին, mackerel-ին, ընկոյզին, հունտերուն, կուտերուն, որակաւոր soya-ի ձէթին մէջ։


Ալքոլը ուղեղին ամէնավատ թշնամին է։ Գինովնալէ անմիջապէս ետք կը սկսի վնասել։ Ուղեղը չի կրնար ալքոլի թոյնին հակազդել։ Անգամ մը որ լեարդին կարողութիւնը չարաչար գործածուի, ալքոլը կը սկսի սանձարձակօրէն խանգարել ուղեղին բնական հաղորդակցութիւնը եւ յոռեգոյնի կ՚իջեցնէ յիշողութիւնը։ Ճիշդ այս պատճառով է որ կը սիրենք ալքոլը, մոռնալու համար մտահոգութիւնները։


Ալքոլը մարմինին կենսանիւթերը կը փճացնէ, ուստի որքան խմենք այդքան կենսանիւթ կը կորսնցնենք։


Երեք ազդակներ մարմինին oxidant-ներ կը ներմուծեն (շուտ ծերացնող թոյներ).- տապկուած ուտելիքները, ծխախոտը եւ օդի ապականութիւնը։


Ծխախոտին ծուխը trillion oxidant-ներ կը պարունակէ, որոնք արագօրէն ուղեղ կ՚ուղղուին, տանելով միասին ծանր մետաղ մը cadmium-ը, որուն կուտակումը աստիճանաբար կը պարպէ մարմինին zinc-ը։


Zinc-ի անբաւարարութիւնը schizophrenia-ի հետ կ՚առնչեն։ Կը տեսնուի թէ schizophrenia ունեցողները աւելի կը ծխեն, քան սովորական մարդիկը։


Ամերիկայի Duke University-ի ուսումնասիրողներու խումբը ցոյց կու տայ, թէ ինչպէս ուղեղը կը սկսի զարգանալ եւ աշխատիլ, երբ nicotine-ը դադրի։ Յղութեան շրջանին ծխող կիներու զաւակները depression-ի (յուսալքում) հակում կ՚ունենան։


Կաթուածին համար ծխախոտը լաւ ճանչցուած է իբրեւ վտանգաւոր ազդակ։


Թոքերու քաղցկեղ կրնան ունենալ բնաւ չծխողներն ալ։ Կարելի չէ խուսափիլ oxidant-ներէ, որոնք կը գտնուին ինքնաշարժերու ծուխին մէջ (exhaust fumes), մանաւանդ diesel-ներու ծուխը, որ գաղտնօրէն ուղեղ կը մտնէ։ Այս պատճառով է, որ քաղաքներու մէջ բնակող բնաւ չծխող մարդիկը նմանապէս թոքերու քաղցկեղ կ՚ունենան։ Գալով Alzjeimer-ին, անոր վտանգը աւելի բարձր է ծխողներու եւ այն մարդոց մօտ, որոնք յաճախ տապկուած եւ բնական յատկութիւնը կորսնցուցած ուտելիք կը սպառեն (processed food)։


Աղբիւր՝ Patrick Hilford

author-avatar

Posted by Azad-Hye

Like to share?

Social Media

  • facebook
  • twitter
  • flickr
  • blogger
  • youtube
Newer PostBadouhan Emirates Project
Older PostԻնչպէ՞ս յաղթահարել մոլութիւնները

POPULAR

item-thumbnail

Vardavar (water pouring) international festival in Armenia gains popularity

July 17, 2015
item-thumbnail

Rebecca Malikian’s novel “The Caravan of Death”

July 10, 2015
item-thumbnail

Erebouni pen launched in Dubai and other cities

April 12, 2015
item-thumbnail

Discrete Video Modeling for children with special needs in Armenia

February 23, 2016
item-thumbnail

Nana Aramyan’s art and her exceptional inspiration

September 12, 2015

LATEST

item-thumbnail

تواصل تركيا سياستها التقليدية بتبرير الإبادة الأرمنية والتهديد

August 11, 2020
item-thumbnail

Ptit: Armenian language website for children and teenagers

June 20, 2020
item-thumbnail

Vartine Ohanian Minister of Youth and Sports in the New Lebanese Government

January 22, 2020
item-thumbnail

Հայաստանի լեռնահարստացման կոմբինատը՝ «Չաարատ Կապան» ՓԲԸ-ն պատրաստվում է մեծամաշտաբ ծրագիր իրականացնել

January 21, 2020
item-thumbnail

Traditional Armenian Pilgrimage in Chinsurah

January 15, 2020

COMMENTS

Azad-Hye on In memory of AUB Medical Alumni who died during the First World War
Azad-Hye on Kessab Ousoumnasirats celebrates centennial
Lawrence Danny CPA on Kessab Ousoumnasirats celebrates centennial
Stephensmith on Pizza making vending machine invented by Puzant Khachadourian
ALEXANIAN on Astghik Voskerchyan: Every element in my environment has a role in my creations

Categories

  • Applications
  • Chinese Armenians
  • Cyprus Armenians
  • Egyptian Armenians
  • Ethiopian Armenians
  • European Armenians
  • Hrach Kalsahakian
  • Indian Armenians
  • Interviews
  • Iraqi Armenians
  • Lebanese Armenians
  • Music
  • Pan-Armenian News
    • Art
    • Books
    • Business
    • Celebrations
    • Courses and Camps
    • Documentaries
    • Education
    • Energy
    • Festivals
    • Genocide
    • History
    • Interviews
    • Language
    • Poetry
    • Politics
    • Tourism
  • Religion
  • Syrian Armenians
  • Turkish Armenians
  • UAE Armenians
  • Websites
  • Հայերեն բաժին
  • القسم العربي

CUSTOM LINKS

  • Home
  • About
  • Contact
  • Social Media

RANDOM POSTS

item-thumbnail

Ի՞նչ խնդիրներ կան և ի՞նչ փոփոխութուններ են սպասվում Հայաստանի ճանապարհատրանսպորտային ոլորտում

item-thumbnail

Մեկնարկել է սփյուռքի նախարարի աշխատանքային այցը ԱՄՆ

item-thumbnail

Նախարար Մնացականեանին ելոյթը BBC կայանէն. Հրաչ Քալսահակեան (Տեսանյութ)

TAG CLOUD

Armenian Art Armenian Catholics Armenian Christmas Armenian Costumes Armenian Genocide Armenian Songs Armenian Velvet Revolution Azad-Hye Celebrations Cyprus Armenians Daniel Varoujan Hejinian Diaspora Armenians Education Emma Kant Emma Karapetyan Ethiopian Armenians Garni Geghard Genocide Goris Greece Hidden Armenians History Iraqi Armenians Kessab Kessabtzis Krikor Jabotian Language Lebanese Armenians Meri Martirosyan Music Music Application Nana Aramyan Nikol Pashinyan Norway Ottoman Empire Paris Speech Therapy Syrian Armenians Syunik Turkey Turkish Armenians UAE Armenians Vardavar Western Armenia

Azad-Hye on FLICKER

© 2021 Azad-Hye . Designed by Wpinhands
Scroll