Berjouhi Avedian lectures on the role of Armenian women in literature

By Heghnar Berghoudian

Azad-Hye

Under the initiative of the Hamazkayin Armenian Educational and Cultural Society?s independent chapter in the United Arab Emirates, the literature-loving public gathered on 04 February 2012 in the Armenian Center in Sharjah to attend a lecture by Syrian Armenian writer Berjouhi Avedian under the title “The role of Armenian woman in literature“.

The Armenian woman in pagan times was the foundation of the family. She was worshipped as the examples of the goddesses Anahid, Asdghig and Nane. The lullabies and poems that have survived from those times bear witness to their status.

Later, when Christianity entered Armenia, the culture of the pagan times was removed, but the worship of women was expressed through the icon of the ?Mother of God?. Similar to earlier times, in Christianity women did not enjoy the right of producing literal works. Women of all walks of life, including queens and princesses were dedicated to the upbringing of their children. Occasionally, when the circumstances were favorable, they were involved in donations and charity works in support of the needy.

During the frequent wars that we encounter in history books, Armenian women were portrayed as heroines. They scarified themselves and their children for the sake of the fatherland. Despite that, women were not able to conquer the status of being ?equal? to men in producing literary works. Nevertheless, there were always female writers and ashoughs (troubadours).

Several Armenian women authors from the 19th century were graduated from the well-known ?Constantinople Girls? School?.

Towards the end of the 19th century the Armenian Church granted women the right to vote, as a result of similar movements taking place in Europe at that time. The 19th and 20th centuries witnessed the emergence of several leading personalities in the Armenian feminism movement, of whom Serpuhi Dusap is a vivid example of a woman who worked for the cause of the emancipation of the Armenian women.

Sibil (Zabel Khanjian-Asadour), a writer, pedagogue and activist established the ?Patriotic Society of Armenian Women?. We can mention also the name of Zabel Yessayan-Hovhannesian, an author, translator and journalist.

Philologist and activist Hayganoush Mark published ?Armenian Woman? biannual periodical. She has been the editor of ?Dzaghig? (Flower) periodical.

In the Western Armenian literature translators Anayis and Zaruhi Bahir occupy a highly esteemed place.

During Soviet times it was customary to praise the working class, as encountered in the poetic works of Shushanik Kurghinyan, Silva Kaputikyan (known as All Armenian poetess), Maro Margaryan and others.

After the independence of Armenia in 1991, women writers chose patriotic subjects and topics of general interest, pointing out to social problems and suggesting solutions.

The list of contemporary Armenian women writers in Diaspora include Hilda Kalfayan, Shahantoukhd, Maroush Yeramian and translators Madlen Karakashian, Houry Azezian and Diana Der Hovanessian; The later has translated into English works of Armenian women.

All the above, unfortunately, will not guarantee the continuation of the Western Armenian literature, which is on the verge of distinction, as the numbers of writers and readers in this language is shrinking.

Berjouhi Avedian finds that it is the obligation of a writer to carry enlightened ideas, maintain certain artistic level, keep pace with the development and try to eliminate backward thoughts and protect the rights of the women. She believes that the liberation and development of women should not be only related to beatifying the outside look; rather it should be related to developing spiritual and moral values, for instance, by preserving the role of women as mothers and educators in the life of the growing generations.

Avedian has written about women and different aspects of Armenian and Arab life in Aleppo, Syria. In her short story ?Man and Woman?, which was perfectly recited by Chake Mangasarian – Grogan, she depicts the characters of men and women living in her wider neighborhood.

The cultural evening in Sharjah was enriched by the musical performances of promising youth in our community: Sarin Giragosian on piano, Hasmig Bederjikian on violin, Varak Hovsepian on guitar and Maria Baghdoyan as vocal. The event was presented by Seta Mangasarian.

At the end of the event Avedian presented her book ?Theatre Stage? to the public through a special book-launch ceremony. According to the author the publication of a book is similar to a child birth while the book-launch ritual is equal to baptism.

All the 50 copies of the book were autographed and sold. There was further request for additional copies.

Avedian will lecture in the Millennium hotel in Abu Dhabi, on 7th February 2012.

ADDITIONAL READING

1) Berjouhi Avedian writes about her impressions and feelings on visiting Armenia. She describes some of the difficulties she faced in passport control in Zvartnots airport, which reminded her of other airports where she travelled as a Syrian Armenian. Also she refers to the application for applying for Armenian citizenship where Armenians like here were labelled “individuals of Armenian origin”, a description that has hurt her. The story ends when she returns back to Aleppo and enjoys the warm and comforting welcome by airport officers, friends and relatives.

http://www.azad-hye.net/article/article_view.asp?re=621kdd41

2) Excerpt from Nawal El Saadawi's book “Two Women in One” translated by Berjouhi Avedian. Nawal El Saadawi is an Egyptian feminist writer, activist, physician and psychiatrist. She has written many books on the subject of women in Islam. Berjouhi Avedian, head of the literary page in Kantsasar Armenian weekly (Aleppo) has translated the below excerpt from El Saadawi's book “Two Women in One”. This groundbreaking book was first published in 1975 and Saadawi paid for her bravery with exile.

http://www.azad-hye.net/article/article_view.asp?re=734lgf67

Photos:
1) Berjouhi Avedian.
2) Berjouhi Avedian (second from right) with the team of the Kantsasar Armenian weekly of Aleppo.

TEXT IN ARMENIAN

Պերճուհի Աւետեան կը դասախօսէ գրականութեան մէջ հայ կնոջ դերին մասին

Գրեց՝ Հեղնար Պերղուտեան

Ազատ-Հայ

4 Փետրուար 2012- ի երեկոյեան Համազգայինի Մուշեղ Իշխան մեկուսի մասնաճիւղի նախաձեռնութեամբ գաղութիս գրասէր հասարակութիւնը հաւաքուած էր լսելու Սուրիահայ արձակագիր Պերճուհի Աւետեանին, որ ներկայացուց ?Կնոջ դերը հայ գրականութեան մէջ? խորագրով դասախօսութիւնը որ կ'ընդգրկէր պատմական ակնարկ՝ անդրադառնալով հայ կնոջ դերին անցեալէն մինչեւ ներկայ ժամանակները:

Հայ կինը հեթանոսական շրջանին եղած էր պաշտամունքի առարկայ, ինչպէս Անահիտը, Աստղիկն ու Նանէն: Այդ ժամանակէն մեզի հասած օրօրոցային պատառիկները կը վկայեն այդ մասին:

Աւելի ուշ, երբ քրիստոնէութիւնը մուտք գործեց Հայաստան, վերացուեցաւ հեթանոսական շրջանի մշակոյթը, սակայն կնոջ պաշտամունքը արտայայտուեցաւ Աստուածամօր պատկերով: Այդ ժամանակ նոյնպէս գրական ստեղծագործութեան իրաւունքը վերապահուած էր տղամարդկանց: Կանայք, ըլլան անոնք թագուհիներ թէ իշխանուհիներ, նուիրուած էին իրենց զաւակներու դաստիարակութեան, նուիրատուութիւններ կը կատարէին, եկեղեցիներու կառուցման կ'օժանդակէին եւ օգնութեան ձեռք կը մեկնէին անկարներուն:

Հայ կանայք հերոսուհիներ էին մեր պատմութեան մէջ յիշուած յաճախակի պատերազմներու ընթացքին: Հայ կինը նուիրաբերած է իր անձը և իր զաւակները յանուն հայրենիքին: Հակառակ այս բոլորին, ան չէ կրցած տղամարդու ?հաւասար? գրող համարուելու հանգամանքին տիրանալու:

Չնայած այս փաստին հայերը միշտ ունեցած են կին հեղինակներ, աշուղներ, եւայլն: Շարք մը հայ կին հեղինակներ եղած են Պոլսոյ օրիորդաց վարժարանի շրջանաւարտներ:

1917 թուականին հայ եկեղեցին կնոջ տուած է ընտրելու իրաւունք, այդպիսով հետևելով Եւրոպայի մէջ սկիզբ առած շարժման: 19-րդ եւ 20-րդ դարերուն երևան եկած են հայ կնոջական շարժման րահվիրաներ, որոնցմէ Սրբուհի Տիւսաբ յայտնի դարձած է կինը լուսաւորելու, նախապաշարումներէ ազատելու և աշխատանքի միջոցով անկախանալու գաղափարներուն սատար կանգնելով:

Սիպիլը (Զապել Խանջեան-Ասատուր), գրող մանկավարժ, հասարակական գործիչ, հիմնադրած է ?Ազգանուէր Հայուհեաց Ընկերութիւնը?: Այլ անուններէն կարելի է յիշել Զապել Եսայեան- Յովհաննէսեանը՝ գրող, թարգմանիչ եւ հրապարակագիր:

Բանասէր և հասարակական գործիչ Հայկանուշ Մառքը հրատարակած է ?Հայ Կին? կիսամեայ հանդէսը, ինչպէս նաև եղած է ?Ծաղիկ? պարբերաթերթի խմբագիրը: Արևմտահայ գրականութեան մէջ իրենց ուրույն տեղն ունին բանաստեղծուհիներ Անայիսը և Զարուհի Պահրին:

Սովետական շրջանին ընդունուած էր գովերգել բանուորական աշխատանքը, որմէ նոյնպէս անմասն չմնացին ժամանակի հայ կին հեղինակներ՝ Շուշանիկ կուրղինեանը, Սիլվա Կապուտիկեանը (որ յայտնի է որպէս ամենայն հայոց բանաստեղծուհի), Մարօ Մարգարեանը եւ ուրիշներ:

Անկախ Հայաստանի ժամանակաշրջանի հայ կին հեղինակներուն կը յուզէ հայրենասիրութիւնն ու տեղական խնդիրները, անոնք կը մատնանշեն ախտերն ու կ'առաջարկեն լուծումներ:

Սփիւռքի ժամանակակից հեղինակներէն են Հիլտա Գալֆայեան, Շահանդուխտ, Մարուշ Երամեան, իսկ թարգմանչուհիներ՝ Մատլէն Քարաքաշեան, Հուրի Ազէզեան և Տիանա Տէր Հովհաննէսեան, որը անգլերէնի թարգմանած է հայ կին գրողներու մասին գործեր:

Այս ամէնը սակայն չի փրկեր հայ գրականութիւնը մանաւանդ արևմտահայերէնը, որը կործանման սեմին է, գրողները կը պակսին ինչպէս նաև ընթերցողները:

Պերճուհի Աւետեանը կը գտնէ թէ գրողին պարտաւորութիւնն է լուսամիտ գաղափարներ փոխանցելը՝ պահպանելով գեղարուեստական մակարդակ, քայլ պահելով զարգացման հետ, բարեփոխել յետամնաց մտքերը և պաշտպանել իգական սեռի իրաւունքները: Սակայն կնոջ զարգացումն ու ազատագրումը չենթադրեր միայն արտաքին զարգացումը, այլ հոգեկանը՝ պահպանելով հայ կնոջ մայրութեան, հայ սերունդներ դաստիարակելու յատկութիւնը:

Պերճուհի Աւետեանը գրած է կնոջ մասին, իր շրջապատի՝ Հալէպի, հայ և օտար կեանքին երեսներուն մասին: Իր ?Այր և Կին? պատմուածքը, որ Շաքէ Մանկասարեանին կողմէ հրաշալիօրէն ընթերցուեցաւ երեկոյի ընթացքին, կը մարմնաւորէ իր շրջապատի կանանց և տղամարդկանց ընդհանուր կերպարը:

Երեկոն համեմուած էր գեղարուեստական յայտագրով մեր գաղութի փոքրիկ և պատանի կատարողներու մասնակցութեամբ: Երեկոյի ընթացքին, որը կը վարէր Սեդա Մանկասարեան, ելոյթ ունեցան Սարին Կիրակոսեանը (դաշնամուր), Յասմիկ Պետրճիքեանը (ջութակ), Վարագ Յովսէփեանը (կիթառ) և Մարիա Պաղտոյեանը (երգ):

Հանդիսութիւնը աւարտեցաւ ?Բեմահարթակ? գիրքի գինեձօնով՝ Պերճուհի Աւետեան բառերով ?մկրտութեամբ?: Ան գիրքի հրատարակութիւնը կը համարէ երկունք իսկ գինեձօնը մկրտութիւն:

Երեկոյի աւարտին տեղի ունեցաւ ?Բեմահարթակ? գրքի վաճառք և մակագրութիւն:

Հալէպէն բերուած մանկական գիրքերը գրեթէ տեղւոյն վրայ սպառեցան. Ինչպէս նաեւ ապսպրանք տեղի ունեցաւ յաւելեալ օրինակներու:

Աւետեան պիտի դասախօսէ նաեւ Ապու Տապիի մէջ 07 Փետրուարի 2012ին, մայրաքաղաքի Միլենիոմ հիւրանոցին մէջ:

Լուսանկարներ Շարժայէն՝